Bovenstaande lijkt misschien een simpele vraag, maar behelst een heleboel thema’s. Want op de vraag hoe jij jezelf ziet, kun je meerdere antwoorden geven. Hoe zie jij jezelf als vrouw? Als mens? Als moeder? Wat vind je van je uiterlijk? Je innerlijk? Je persoonlijkheid? Op welke eigenschappen ben je trots? Wat vind je minder mooi? Schaam je jezelf misschien zelfs ergens voor? Je zelfbeeld doet meer met je dan je waarschijnlijk denkt. Daarom is het in eerste instantie belangrijk om te weten waar je zelfbeeld überhaupt uit bestaat.

Ons zelfbeeld is hoe we naar onszelf kijken en hoe we onszelf beoordelen. Zowel qua uiterlijk en innerlijk als op het gebied van talent en kwaliteiten.

Naarmate ons leven vordert wordt ons zelfbeeld gevormd, waarbij contact met anderen een essentiële rol speelt. Hoewel we vaak van onszelf geloven niets van anderen aan te trekken, blijkt uit onderzoek dat andere mensen ons voorzien van een spiegel, een referentiekader waarmee we onszelf kunnen vergelijken. Wanneer deze spiegel er niet is, kunnen we ook geen uitspraak doen over onze eigen schoonheid. Wanneer ik zeg dat ik mooi of lelijk ben, doe ik dat altijd met een normgroep in het achterhoofd. Dat kan bijvoorbeeld een vriendengroep zijn, een leeftijdsgroep of de cultuur van het land waar je woont. Dat geeft ook nadenken over de veelgehoorde uitspraak “ik doe het voor mezelf”: want in hoeverre is dat zo wanneer je zelfbeeld slechts kan bestaan bij de gratie van anderen?

Ons zelfbeeld ontwikkelt zich al direct na onze geboorte. Worden we in die periode regelmatig liefdevol aangeraakt, dan voelen we ons al geliefder en er meer toe doen dan wanneer dit niet gebeurt. Zodra we onszelf als belangrijk, geliefd en er toe doen zien, kunnen we ons veilig hechten aan anderen. Die hechting zorgt ervoor dat we grote veranderingen aan ons lichaam en onze persoonlijkheid makkelijker accepteren of er zelfs trots op zijn; we hebben immers een beter zelfbeeld.

Wanneer je moeder wordt verandert écht alles in je leven. Van praktische zaken, zoals de hoeveelheid vrije tijd die je hebt en het op elkaar afstemmen van agenda’s tot diepere zaken zoals je identiteit en zelfbeeld. Door de slapeloze nachten, lange werkdagen, het huishouden en relationele en sociale verplichtingen is er erg weinig tijd om aandacht te besteden aan hoe jij je voelt en hoe jij jezelf ziet en beoordeelt. Daarnaast onderga je een grote fysieke verandering, waardoor er weinig zekerheid en bekendheid is om op terug te vallen. Dit kan leiden tot verschillende situaties

1 Een positief zelfbeeld: je hebt een positief oordeel over jezelf
2 Een negatief zelfbeeld: je hebt een negatief oordeel over jezelf
3 Een ongevormd zelfbeeld: je hebt geen oordeel over jezelf (je besteed er geen aandacht aan en vermijd het oordeel over jezelf)

Het vormen van je zelfbeeld nadat je moeder bent geworden kost tijd, liefde en aandacht. In de praktijk blijkt vaak dat het lastig is om hier tijd en aandacht voor vrij te maken. Het gevolg is vaak dat vrouwen zichzelf wegcijferen en alles onbeperkt weggeven. Denk aan het weggeven van energie, aandacht, liefde, verzorging, interesse maar ook geld en tijd. Het wordt weggegeven aan de kinderen, het gezin en de omgeving. En niet aan de moeder zelf. Dat wegcijferen is een kwalijke zaak, want het is van cruciaal belang dat het goed gaat met jou als moeder. Jij bent namelijk superbelangrijk voor je gezin! We weten allemaal, als je goed voor jezelf zorgt, kun je pas goed voor anderen zorgen.

Er zijn meerdere factoren die van invloed zijn op het zelfbeeld. De vier factoren die specifiek voor moeders relevant zijn als het gaat om het zelfbeeld na het moederschap lees je hieronder:

1 Onrealistische verwachtingen & taboes

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een algemene verwachting voor moeders heerst om zichzelf lichamelijk te presenteren alsof er niets ‘life changing’ is gebeurt als het krijgen van een baby. Om zo snel mogelijk terug te keren naar hun pre-babygewicht. Die verwachting is gekoppeld aan de sociaal culturele druk om je als vrouw aan schoonheidsnormen te houden. Dat ‘snel terugkeren’ is lastig: vrouwenlichamen ondergaan grote lichamelijke veranderingen, zoals striae, gewichtstoename, borstgroei en een verbreding van de heupen ter voorbereiding op de bevalling. Sommige veranderingen zijn blijvend. Door sommige moeders wordt dit gezien als onverenigbaar met de sociale verwachtingen over hoe vrouwen eruit moeten zien. Het blijft een taboe dat wanneer een vrouw moeder is geworden zij een gevoel van rouw ervaren. Rouw om het verlies van haar vorige leven, haar eigen leven, haar carrière en haar relaties nadat ze een ouder is geworden. Deze taboes en onrealistische verwachtingen zorgen voor een mismatch tussen de verwachtingen en werkelijkheid. De gevolgen op het gebied van zelfbeeld kunnen enorm zijn. Dit zorgt ervoor dat moeders niet op hun top presteren.

2 Conflict tussen verschillende sociale rollen

In de moderne maatschappij hebben we over het algemeen veel verschillende rollen. Waar we tot 50 jaar geleden als vrouw in de kindertijd eigenlijk standaard werden klaargestoomd voor het moederschap en huishouden, wordt nu van ons verwacht dat we ons leven zélf vormgeven. Een goede ontwikkeling, maar wel een ontwikkeling die kan leiden tot verwarring. We zijn bijvoorbeeld dochter, vrouw, vriendin, moeder, werknemer, collega, ondernemer, geliefde én clublid. Door deze verschillende rollen ben je genoodzaakt constant verschillende perspectieven in te nemen. Dit kan als tegenstrijdig aanvoelen, omdat we bij elke rol een ander ideaalbeeld hebben: ideaalbeelden die met elkaar in strijd zijn, maar waarvan we wel vinden dat we eraan moeten voldoen. Wanneer jij jezelf goed kent en dit vertaalt naar je buitenkant, ben je in staat je rollen vanuit je eigen kern in te vullen. Op deze manier sta je in je kracht en leg je jezelf geen onrealistische doelen op.

3 Het ideale lichaamsbeeld is onrealistisch

We weten het dondersgoed, maar we blijven ons spiegelen met het ideaalbeeld dat leeft in onze maatschappij. Slank tot ronduit mager is de norm, een norm waar de meesten van ons mijlenver vanaf staan. Producenten van afvalhulpmiddelen spelen hier slim op in, en beloven het ware geluk wanneer je aan deze norm voldoet. Een geniepige belofte, want wie wil dit absolute geluk niet bereiken en dat van hem of haar gehouden wordt? De waarheid is echter dat dit ideaalbeeld vroeger voor de meesten niet bereikbaar is, en tegenwoordig zelfs voor niemand meer. Zelfs modellen in modebladen (alle modebladen) worden gefotoshopt. Het spreekt voor zich dat het zich meten met een onrealistisch lichaamsbeeld, lijdt tot ontevredenheid. Die ontevredenheid is de laatste jaren alleen maar erger geworden: ons spiegelen aan anderen deden we altijd al, maar nieuw is de technische manipulatie van dat schoonheidsideaal.

4 Onvrede over uiterlijk als uiterlijk belangrijk aspect is van vrouwelijk identiteit

Je las het al onder punt 3: ons spiegelen aan anderen doen we altijd al. Vrouwen hebben hierin een lange historische en culturele traditie; zij worden al sinds het begin der tijden op hun uiterlijk afgerend. Hierdoor is de onvrede diep in de geen en identiteit van vrouwen verweven; de onvrede is nog nooit zo groot geweest.  Vrouwen voor wie bewonderende bikken van anderen belangrijk zijn voor hun eigen identiteit, zijn het ontevreden over hun uiterlijk. Zij zijn ook vaak degenen die hun uitweg zoeken in plastisch chirurgie om maar aan dat culturele ideaalbeeld te voldoen. Die onvrede ontstaat als een vrouw negatief denkt en daardoor negatief voelt. Belangrijkste oorzaak? De vergelijking met anderen of met ideaalbeelden, zeker de onrealistische ideaalbeelden uit de media.

Dat een positief zelfbeeld belangrijk is wordt zichtbaar in de piramide van Maslow. Door zelferkenning, zelfwaardering, en dus een positief zelfbeeld, kun je voldoen aan de top van de piramide: zelfontplooiing. Een positief zelfbeeld is dus belangrijk. Voor alle vrouwen en zeker voor moeders.

Op moeders wordt namelijk constant een beroep gedaan. Zowel mentaal als fysiek; je bent áltijd bezig met je kinderen en je gezin. Jij bent de spil die zorgt dat alles draaiende wordt gehouden. De kinderen en het gezin rekenen op haar. Voor moeders is een positief en krachtig zelfbeeld extra belangrijk want:

Een negatief zelfbeeld heeft 1 op 1 invloed op jouw welzijn. Onderzoek heeft aangetoond dat iemands zelfbeeld belangrijke consequenties heeft voor zijn welzijn en gezondheid. Zo hebben een overmatig belang hechten aan het eigen uiterlijk en negatieve evaluaties van het eigen uiterlijk een negatief effect op de mentale gezondheid en het algemeen welzijn.

Door van jezelf te houden, kun je van een ander houden. Een laag of negatief zelfbeeld beïnvloed je relaties. Voornamelijk de relatie met je kind(eren) en partner. Denk aan het projecteren van je eigen onvrede op je kind(eren) of partner en/of afreageren van je eigen frustraties. Vaak is dit zonder dat we het door hebben.

Een krachtig zelfbeeld zorgt voor de juiste focus. Het zorgt ervoor dat we oog kunnen hebben voor onze kinderen en partner, zonder dat we onszelf te kort doen. Een laag zelfbeeld zorgt ervoor dat er veel energie opgaat aan onze negatieve oordelen over onszelf ‘wegwerken’. Als deze oordelen er niet zijn, valt er ook niets weg te werken.

Je bent een voorbeeld voor je kinderen. Een moeder heeft het meeste invloed op hoe dochters naar hun lichaam kijken. Hierbij gaat het om hoe de moeder zich gedraagt ten opzichte van haar zelfbeeld, diëten, sporten en voeding, en welke woorden zij gebruikt. In het onderzoek is de invloed op zonen niet expliciet meegenomen (de ouders hebben het meeste invloed op hun kinderen met hetzelfde geslacht). Wel is het goed om te beseffen dat je als moeder een voorbeeldrol hebt voor je zonen.

Je zelfbeeld wordt gevormd in contact en vergelijking met anderen. Het coachingsprogramma Krachtig Zelfbeeld van The Woman You Are richt zich op het versterken van je zelfbeeld van binnenuit. Hierbij gebruiken we styling als middel om je zelfbeeld toe te passen. We werken zowel aan de binnenkant én aan de buitenkant.

We focussen ons op het zorgvuldig opbouwen van jouw zelfbeeld vanuit je eigen kracht. De vergelijking met anderen en schoonheidsidealen maakt plaats voor leren kijken naar jezelf zoals je écht bent. Dat vertalen we, door middel van het style development model, naar een eigen stijl zodat je uitstraalt wie je van binnen bent zijn.

Na het volgen van het programma kun jij al je rollen glansrijk vervullen, op een manier die helemaal bij je past. Je ervaart geen conflicten in de verschillende sociale rollen die je hebt, want alle rollen vervul je vanuit je eigen kracht!